با پایین آمدن سطح استروژن در بدن خانم ها، فرد می تواند به آتروفی واژن که شامل رنگ پریدگی مخاط و خشکی واژن است، دچار شود. این بیماری وقتی که نزدیکی صورت می گیرد، فرد را دچار درد زیاد می کند. همین امر می تواند در کیفیت زندگی فرد تاثیر منفی بگذارد. در این مقاله با ما همراه باشید تا در خصوص علائم و علل آتروفی واژن و روش های درمانی آن، اطلاعات بیش تری کسب نمایید.
بیش تر بخوانید : اندومتریوز چیست؟
علائم بیماری آتروفی واژن
آتروفی واژن شامل مجموعه‌ای از اختلالات است که به دلیل کاهش سطح استروژن ایجاد می‌شود و بیشتر در خانم‌های یائسه دیده می‌شود. برخی از علائم آتروفی واژن می تواند شامل :
- خشکی، سوزش و یا خارش واژن
- ترشح بیش از حد از واژن
- اضطرار جهت ادرار
- افزایش عفونت‌های دستگاه ادراری
- بی‌اختیازی ادرار
- درد و خونریزی هنگام رابطه جنسی
- کوتاه شدن و سفتی کانال واژن
علل آتروفی واژن و روش های درمانی برای آن
یکی از مهمترین عواملی که منجر به آتروفی واژن می‌شود، کاهش ترشح استروژن می‌باشد بنابراین درمان بر مبنای استفاده از هورمون استروژن یکی از مناسب‌ترین گزینه‌ها می‌باشد که بر اساس تحقیقات ثابت شده است که نقش موثری در بهبود آناتومی و همچنین عملکرد واژن دارد.
اثراتی که استروژن جایگزین بر واژن دارد:
- بازیابی سطح طبیعی pH واژن
- افزایش ضحامت بافت اپیتلیوم
- افزایش تعداد سلول‌های سطحی واژن
- کاهش علائم آتروفی و جلوگیری از پیشرفت علائم
- کاهش پوکی استخوان
- کاهش عملکرد وازوموتور (گرگرفتگی و سایر علائم همراه یائسگی)
موارد منع مصرف استروژن
- وجود تومورهای حساس به استروژن
- نارسایی کبد
- سابقه ترومبوآمبولیزاسیون به دلیل استروژن
عوارض جانبی استروژن درمانی
عوارض جانبی که استروژن درمانی که می‌تواند به همراه داشته باشد:
- حساسیت پستان‌ها
- خونریزی واژینال
- افزایش احتمال ایجاد نئوپلاسم
- افزایش خطر ابتلا به سرطان آندومتر
- هیپرپلازی
با توجه به مواردی که ذکر شد افرادی که تحت درمان با استروژن هستند باید به صورت مداوم تحت معاینه و بررسی قرار بگیرند تا در صورت بروز هرگونه عارضه‌ی جانبی این درمان قطع شود. (دوز مصرف، مدت مصرف و نحوه‌ی مصرف می‌تواند در افزایش میزان عوارض جانبی نقش داشته باشند.)
مصرف استروژن می‌تواند به صورت خوراکی و یا واژینال باشد. جهت از بین بردن خشکی واژن حداقل 2 سال درمان دارویی مورد نیاز می‌باشد.
- استفاده از مرطوب کننده‌ها و روان کننده‌ها
مرطوب کننده‌ها و روان کننده‌ها ممکن است همراه با درمان استروژن و یا به عنوان درمان جایگزین استروژن جهت درمان آتروفی واژن تجویز شوند. برخی از بیماران به دلیل عوارض درمان‌های هورمونی و یا محدودیت‌های پزشکی ممکن است کاندید مناسبی جهت درمان با استروژن نباشند در این موارد استفاده از مرطوب کننده‌ها یکی از درمان‌های مناسب می‌باشد.
مرطوب کننده‌ها منجر به حفظ ترشحات طبیعی واژن می‌شود و در هنگام رابطه جنسی می‌تواند کمک کننده باشد.
زمان ماندگاری اثرات مرطوب کننده‌ها حدود 24 ساعت می‌باشد.
افرادی که از نظر پزشکی نمی‌توانند تحت هورمون درمانی قرار بگیرند نباید از مرطوب کننده‌های حاوی جینسینگ استفاده نمایند زیرا ممکن است حاوی مواد استروژنی باشند.
- فعالیت جنسی
داشتن رابطه‌ی جنسی یکی از درمان‌های سالم و طبیعی جهت کاهش علائم آتروفی واژن می‌باشد. تحریکات جنسی موجب انعطاف پذیری و افزایش خاصیت ارتجاعی واژن، ترشح از واژن و کاهش علائم آتروفی واژن می‌شود. در معاینات واژینال افرادی که از نظر جنسی پس از سنین یائسگی فعال هستند علائم کمتری از تنگی و چروکیدگی دیواره‌های واژن مشاهده می‌شود.
- درمان‌های خانگی
به جز مواردی که ذکر کردیم درمان‌های خانگی و تغییر سبگ زندگی نیز می‌تواند در درمان عوارض آتروفی واژن موثر باشند، برخی از این موارد عبارتند از:
- مصرف مکمل‌های حاوی ویتامین E, A,B، بتاکاروتن‌ها و اسیدهای چرب امگا 3
- داشتن وزن متعادل
- مصرف غذاهای حاوی استروژن طبیعی مانند دانه‌های سویا یا بذر کتان
- مصرف آب به مقدار کافی
- کاهش مصرف الکل و کافئين
- داشتن برنامه ورزشی منظم (سعی کنید حداقل 5 روز در هفته و هر بار 30 دقیقه فعالیت ورزشی داشته باشید.) از ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روزی شروع نمائید.
- کاهش بیش از حد وزن پس از يائسگی می‌تواند منجر به تشدید خشکی واژن شود بنابراین سعی کنید از سنین جوانی وزنی متعادل را داشته باشید.
- از مصرف مواد بهداشتی شامل ژل‌های شستشو و یا سایر محصولات معطر جهت تمییز کردن ناحیه واژن خودداری نمائید.
در انتها باید بدانید که آتروفی واژن به عنوان یک نتیجه‌ی قطعی ناشی از یائسگی نیست بلکه با راهکارهای مختلف می‌توانید از ایجاد آتروفی واژن و یا پیشرفت آن جلوگیری نمائید. حدود نیمی از خانم‌ها پس از یائسگی درجاتی از آتروفی واژن را تجربه می‌نمایند بنابراین نباید نگران بروز این عارضه باشید.
درمان‌هایی که نام بردیم بخشی از درمان‌های آتروفی واژن می‌باشد، جهت اطلاع از درمان‌های مناسب با سن و شرایط جسمانی خود باید به یک پزشک متخصص زنان مراجعه نمائید و در کنار دریافت درمان‌های موجود با تغییر سبک زندگی و ادامه‌ی فعالیت‌های جنسی سلامت جسمانی و جنسی خود را تامین نمایید.
همواره به یاد داشته باشید که همراه با آغاز یائسگی ممکن است تغییرات جسمانی و روحی فراوانی را تجربه نمائید، در طی این دوره اگر نیاز داشتید از اطرافیان کمک بگیرید یا اینکه با یک مشاور صحبت نمائید تا بتوانید عوارض این دوره را به خوبی مدیریت نمائید.