اگر در انتظار تولد بیش از یک نوزاد هستید یعنی شما یک بارداری چندقلویی را باید سپری نمائيد. در سال‌های اخیر به دلیل استفاده از روش‌های درمانی جهت باردار شدن در سنین بالا، حاملگی‌های چندقلویی شیوع بیشتری یافته‌اند. شاید داشتن چند نوزاد در یک زایمان کمی هیجان انگیز باشد اما باید بدانید که عوارض جانبی مانند زایمان زودرس، پره اکلامپسی و محدودیت رشد جنین تنها بخشی از عوارض و پیچیدگی‌هایی است که در یک زایمان چندقلو در انتظار شماست. احتمال انجام زایمان سزارین در چند قلویی بیش تر است.
شیوع بارداری‌های چندقلو
بارداری‌های چند قلو حدود 3 درصد از تولد‌ها را شامل می‌شود و متاسفانه 14 درصد مرگ و میر نوزادان در بارداری‌های چندقلو اتفاق می‌افتد. از دهه 1970 به بعد به دلیل استفاده از روش‌های نوین جهت باروری در سنین بالاتر میزان تولد نوزادان دوقلو و سه قلو افزایش داشته است.
علل بارداری‌های چندقلو
تشکیل نوزادهای چندقلو در رحم در حالت طبیعی به دو صورت اتفاق می‌افتد:
- یک تخمک بارور شده توسط یک اسپرم پیش از اینکه در دیواره‌ی رحم لانه گزینی انجام دهد به دو یا چند سلول مستقل تقسیم می‌شود، جنین‌های چندقلویی که به این روش متولد می‌شوند همگی از یک جنس بوده و ذخایر ژنتیکی مشترکی دارند و کاملاً از لحاظ ظاهری به یکدیگر شبیه هستند. (چندقلوهای همسان)
- زمانی که دو یا چند تخمک توسط اسپرم‌های متفاوت بارور شوند، جنین‌هایی تشکیل خواهند شد که ممکن است هم جنس باشند یا اینکه جنسیت متفاوتی داشته باشند، این نوزادان مانند نوزادانی که در بارداری‌های جداگانه متولد می‌شوند ذخایر ژنتیکی متفاوتی دارند. (چندقلوهای غیرهمسان)
ممکن است تشکیل جنین‌های چندقلو با تلفیقی از روش‌های ذکر شده به وجود آمده باشند، به این صورت که با بارور شدن چند تخمک، یکی از تخمک‌ها به دو جنین مستقل تقسیم شده باشد، در این صورت هم نوزادانی با ذخایر ژنتیکی یکسان و هم نوزادانی غیرهمسان خواهید داشت.
عواملی که موجب افزایش احتمال بارداری چند قلو می‌شود :
عوامل متعددی وجود دارد که منجر به افزایش احتمال چندقلویی می‌شود که برخی از مهمترین آنها عبارتند از :
- بالا بودن سن مادر: خانم‌هایی که در دهه‌ی سوم زندگی خود قرار دارند به دلیل اینکه بدن شروع به آزاد کردن چند تخمک در هر دوره‌ی تخمک گذاری می‌نماید، شانس بیشتری جهت بارداری‌های چندقلو دارند.
- اگر شما خودتان یک یا چند قل دارید یا اینکه در خانواده‌ی خود سابقه‌ی تولد نوزادان چندقلو دارید، احتمال اینکه نوزادانی چند قلو به دنیا بیاورید بالاتر می‌رود. این ویژگی ارثی عمدتاً از خانواده‌ی مادری به ارث می‌رسد.
- استفاده از برخی داروها جهت درمان ناباروری می‌تواند شانس تولد چندقلو را افزایش دهد.
- اگر قد یا وزنی بیشتر از حد نرمال دارید نیز احتمال تولد نوزاد چند قلو در شما بیشتر است.
- در روش‌های آزمایشگاهی که جهت درمان ناباروری به کار برده می‌شود مانند لقاح مصنوعی یا آی وی اف جهت افزایش شانس باروری معمولاً بیش از یک تخمک بارور شده به رحم انتقال داده می‌شود، اگر بیش از یک تخمک بارور موفق به لانه گزینی شود، بارداری‌های چند قلو اتفاق خواهد افتاد.
بیش تر بخوانید : زایمان طبیعی
علائم بارداری چندقلو
تنها روشی که می‌توانید اطمینان پیدا کنید که بیش از یک جنین را باردار هستید معاینه به روش سونوگرافی می‌باشد. در این روش تصویربرداری، می‌توان داخل رحم را مشاهده کرد و تعداد جنین‌ها را تشخیص داد. به غیر از روش سونوگرافی حین اسکن داپلر، پزشک می‌تواند صدای ضربان بیش از یک جنین را تشخیص بدهد.
برخی از علائمی که در بارداری‌های چندقلو وجود دارد عبارتند از :
- حالت تهوع و استفراغ شدید
- افزایش وزن بیشتر نسبت به حاملگی‌های تک قلو مخصوصاً در سه ماهه‌ی اول بارداری
- دردناک شدن سینه‌ها
- بالا بودن سطح هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی
- بالا بودن پروتئین آلفا فتوپروتئين در خون
عوارض بارداری‌های چندقلو
تمام افراد در حین بارداری‌های خود ممکن است عوارضی را تحمل نمایند اما این عوارض در بارداری‌های چندقلو بیشتر از بارداری‌های تک جنینی است. برخی از این عوارض عبارتند از :
- احتمال زایمان زودرس
- پره اکلامپسی یا فشار خون حاملگی
- دیابت بارداری
- جدا شدن جفت
- محدودیت رشد جنین
- افزایش خطر سقط
- تولد نوزادان نارس
- افزایش احتمال زایمان به روش سزارین
عوارضی که ذکر شد در اکثر حاملگی‌ها ممکن است اتفاق بیفتد اما احتمال رخ دادن آنها در زایمان‌های چندقلو بیشتر است، در برخی موارد زایمان‌های چندقلو بدون اینکه مشکلی خاصی وجود داشته باشد با تولد نوزادانی سالم به پایان می‌رسد و نباید بیش از حد نگران باشید.
اقدامات حین حاملگی چند قلو
اقداماتی که در حین بارداری چندقلو می‌تواند به سلامت مادر و جنین‌ها کمک نماید:
- خوردن غذاهای سالم و مقوی
- هیدراته ماندن بدن با مصرف کافی آب و مایعات
- استراحت به میزان کافی
- مراجعه منظم به پزشک و انجام معاینات دوره‌ای
ورزش‌های سبکی که جهت حفظ سلامت مادر و جنین در بارداری‌های چندقلو قابل انجام است عبارتند از:
- شنا
- پیاده‌روی
- یوگا
انجام ورزش‌هایی مانند دویدن، ایروبیک و تمریناتی که احتیاج به پرش دارد یا ممکن است به بدن فشار وارد کنند در این بارداری‌های چندقلویی از طرف متخصصین منع می‌شود.
به یاد داشته باشید در صورت بروز هرگونه خونریزی یا درد غیرطبیعی باید در سریعترین زمان به مرکز اورژانس مراجعه نمایید.