کیستهای تخمدان، کیسههای پر از مایع میباشند که روی تخمدانها ایجاد میشود. ایجاد کیستهای تخمدان با افزایش سن ممکن است در زنانی که در سنین باروری قرار دارند یا به ندرت پس از سن یائسگی ایجاد شود. کیستها در اکثر موارد خوش خیم میباشد و به طور طبیعی برطرف خواهند شد اما در مواردی میتوانند با سرطان تخمدان، اندومتریوز و سندرم تخمدان پلی کیستیک مرتبط باشند. کیست تخمدان یک علت شایع برای مراجعه به اورژانسهای پزشکی در بخش زنان میباشد، این بیماری در حدود 10 درصد از زنان ممکن است به وجود بیاید.
چه زمانی لاپاراسکوپی پیشنهاد می شود؟
مواقعی که لاپاراسکوپی پیشنهاد میشود، عبارتند از :
- کیستهای بزرگ
- علائم دردناک
- نتایج تصویربرداری که پزشک را به سمت جراحی سوق دهد
تشخیص کیست تخمدان
اولین قدم در درمان کیستهای تخمدان تشخیص آن با آزمایش خون و انجام سونوگرافی میباشد. کیستهای تخمدان معمولاً ظرف مدت چند هفته به طور خود به خود از بین میروند، بنابراین در اکثر موارد احتیاجی به مداخلات درمانی وجود ندارد و تنها باید کیست را تحت نظر داشت، در مواردی که کیست باعث ایجاد درد میشود علاوه بر داروهای ضد درد، روشهای پیشگیری از بارداری نیز به صورت هورمونی توصیه میشود.
اما در برخی مواقع که اندازه کیست بزرگ باشد یا اینکه عوارض شدیدی ایجاد کند نیاز به درمان پزشکی میباشد.
اگر نتایج آزمایش خون و سونوگرافی ترانس واژینال شواهدی را به سمت بدخیمی کیستها نشان دهد بیمار به متخصص انکولوژی ارجاع داده میشود.
آمادگی های پیش از لاپاراسکوپی کیست تخمدان
- پس از جراحی شما نیاز به استراحت دارید بنابراین لازم است طوری برنامه ریزی نمایید که پس از جراحی تا چند روز از محل کار خود مرخصی داشته باشید یا اینکه جهت انجام کارهای روزمره از یک نیروی کمکی استفاده نمایید.
- از شب قبل از جراحی نباید چیزی بخورید یا بیاشامید.
- حداقل از یک روز پیش از جراحی از نوشیدن الکل و کشیدن سیگار اجتناب ورزید.
- داروهایی که مصرف میکنید را پیش از جراحی به پزشک اطلاع دهید، برخی از داروها سبب رقیق شدن خون یا افزایش خونریزی میشود که شاید لازم باشد پیش از جراحی مصرف آنها را قطع نمایید.
- وجود یک همراه پس از جراحی لازم میباشد.
روش های درمانی کیست تخمدان
جراحی کیست تخمدان به برداشتن کیست از تخمدان به دو روش لاپاراسکوپی (برشهای کوچک) یا لاپاراتومی (ایجاد یک برش بزرگ در شکم) صورت میگیرد. در 8 درصد موارد کیستهایی که در تخمدان ایجاد میشوند به اندازهای بزرگ هستند که احتیاج به درمان جراحی به روش لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی دارند.
روش انجام لاپاراسکوپی کیست تخمدان
این جراحی یک روش کم تهاجمی میباشد که تحت بیهوشی عمومی انجام میگیرد، پارچهها و پردههای استریل روی بدن شما قرار میگیرد و فقط محل جراحی باز خواهد بود، ابتدا توسط محلول ضدعفونی کننده محل جراحی ضدعفونی میشود. سپس یک برش کوچک روی شکم ایجاد میشود تا دوربین از آن نقطه وارد شود، برش دیگری جهت جراحی و ورود ابزر جراحی نیز در ناحیه پهلوی بیمار ایجاد میشود. توسط دوربین جراح به محل کیست دسترسی پیدا می کند و سپس کیست توسط ابزار مخصوص از تخمدان جدا میشود (در مواردی نیاز است که کل تخمدان خارج شود. پس از برداشتن کیست دوربین و ابزار از شکم بیمار خارج میشود و برشهای کوچک توسط بخیههای ظریف بسته میشوند. در انتها محل برشها ضدعفونی و پانسمان میشود.
عوارض لاپاراسکوپی کیست تخمدان
مانند هر روش جراحی، لاپاراسکوپی نیز همراه با خطرات و عوارض جانبی میباشد که برخی از آنها عبارتند از:
- عود و تشکیل مجدد کیستها پس از جراحی
- ایجاد درد شدید که قابل کنترل توسط مسکنهای معمول نباشد
- تشکیل بافت اسکار (چسبندگی) در محل جراحی، روی تخمدان یا لولههای فالوپ یا در لگن
- عفونت
- آسیب به روده یا مثانه حین جراحی
- پاره شدن کیست حین لاپراسکوپی یک اورژانس پزشکی محسوب میشود و احتیاج به عمل جراحی اورژانسی جهت خارج کردن کیست به وجود میآید.
- از دست دادن خون و مایعات
مراقبت های پس از لاپاراسکوپی کیست تخمدان
به علت داروهای بیهوشی شما حدود 2 تا 4 ساعت در اتاق ریکاوری تحت مراقبت خواهید بود، پس از اینکه به طور کامل به هوش آمدید در صورتی که حال عمومی شما رضایت بخش باشد میتوانید همان روز به منزل باز گردید.
مقداری درد پس از جراحی کاملاً طبیعی میباشد که جهت کنترل آن برای شما مسکنهایی تجویز خواهد شد.
مصرف یک دوره آنتی بیوتیک جهت پیشگیری از عفونت پس از جراحی توصیه میشود.
بیشتر بیماران یک هفته پس از لاپاراسکوپی میتوانند فعالیتهای روزمره خود را از سر بگیرند.
پانسمانها تا زمانی که پزشک تعیین کند باید روی محل زخم باقی بماند، در صورت نیاز به تعویض، روش انجام آن به شما آموزش داده خواهد شد.
علائمی که پس از لاپاراسکوپی ممکن است باعث آزار شما باشد شامل موارد زیر میباشد:
- سرگیجه
- حالت تهوع
- درد
- احساس گرفتگی در شکم
- احساس وجود گاز یا نفخ در شکم
اگر محل زخم شما دچار خونریزی، ترشحات چرکی یا دردهای غیرقابل کنترل شد باید هرچه سریعتر به اورژانس مراجعه نمایید.